Соединяя миры. Культурный код Казахстан — Россия

В Казахстане открылась улица имени Мустая Карима и прошли гастроли «Современника».

Культурное пространство на бескрайней постсоветской территории сегодня не всегда можно назвать безоблачным. На этом фоне серьезная и ответственная работа по сохранению общих культурных кодов, которую после распада СССР делает Республика Казахстан, несомненно, вызывает у россиян благодарность и уважение. Стоит отметить, что необходимость сохранения и развития единого культурного пространства «Казахстан — Россия» — это позиция не только общества, но и руководства Казахстана. Поэтому уровень и масштаб мероприятий соответствующий. Так, например, в честь столетнего юбилея башкирского поэта-классика в бывшей столице Казахстана Алма-Ате появилась улица Мустая Карима.

На церемонии присутствовали чрезвычайный и полномочный посол Республики Казахстан в Российской Федерации Имангали Тасмагамбетов, министр культуры и спорта Республики Казахстан Актоты Раимкулова, аким Алматы Бакытжан Сагинтаев, поэты и писатели Казахстана и России, представители этнокультурных объединений и молодежных организаций, представительная делегация из Башкортостана.

«Сегодня важный день для Алматы как культурной столицы региона. Имя выдающегося башкирского поэта и писателя Мустая Карима присвоено одной из улиц Алматы. Я признателен послу Казахстана в России Имангали Тасмагамбетову, всем организаторам и участникам, благодаря которым состоялось эти событие. Вместе мы создаем новые возможности для развития межкультурных и гуманитарных связей между Казахстаном и Россией, Башкортостаном и Алматы, между нашими братскими народами», — заявил аким южной столицы РК.

«Это воссоединение большой культуры. Башкир и казахов связывают традиции и многовековая дружба. Сегодня улица Мустая Карима появилась в городе, который он очень любил. Это был город его друзей, выдающихся писателей, поэтов-казахстанцев. Это очень большое счастье», — обратился к собравшимся внук народного поэта Республики Башкортостан Тимербулат Олегович Каримов, учредитель Фонда имени Мустая Карима. Министр культуры и спорта РК Актоты Раймкулова особо подчеркнула дружеские отношения Мустая Карима с Казахстаном и народами, населяющими эту гостеприимную землю.

Мустай Карим, Поэт с большой буквы, фронтовик, общественный деятель, Народный поэт Башкортостана, прожил долгую и прекрасную жизнь, покинув нас в 2005 году. Его стихи и повести переведены на многие языки. С особенной любовью творчество Мустая Карима переводили на казахский. Здесь у него были друзья-классики казахской литературы, такие, как Мухтар Ауэзов, Сабит Муканов, Габит Мусрепов, Абдильды Тажибаев, Сабит Досанов и, конечно, Абу Сарсенбаев, с которым Карима связывала еще фронтовая дружба. Здесь у Мустая Карима были и есть многочисленные читатели. В год столетнего юбилея поэта в Алма-Ате прошла Международная научно-практическая конференция «Мустай Карим — 100 лет», начавшаяся с книжной выставки, посвященной творчеству М. Карима. Особенно стоит отметить, что выступления на конференции синхронно переводили сразу на три языка: русский, казахский и башкирский.

Чрезвычайный и полномочный посол Республики Казахстан в Российской Федерации Имангали Тасмагамбетов, приветствуя участников конференции, говорил о важности развития культурно-гуманитарного диалога между двумя странами. Надо отдать должное посольству РК в России, там делают все возможное, чтобы такой диалог не прерывался, развивался и шел на всех уровнях вплоть до самого высшего. Опять же благодаря активной работе посольства РК в России в начале июля в Нур-Султане прошли гастроли знаменитого российского театра «Современник», который привез в столицу Казахстана свои звездные спектакли: «Горе от ума» и «Вишневый сад».

Как утверждают СМИ, репертуар гастролей выбирал именно Имангали Тасмагамбетов, большой друг и поклонник «Современника», который, кстати, находится совсем недалеко от посольства РК, на Чистопрудном бульваре в Москве. Театральные встречи в Нур-Султане не ограничились гастролями. Прошли также пресс-конференция с актерами театра и круглый стол «Инновации в театре на постсоветском пространстве». Народный артист России Сергей Гармаш провел мастер-класс для студентов творческих вузов и молодых актеров столицы Казахстана.

Что интересно, ровно 60 лет назад «Современник» — еще под руководством легендарного Олега Ефремова — был впервые на гастролях в Казахстане: играли перед рабочими ударных строек. Возможно, гастроли «Современника» в Казахстан отныне станут традиционными, об этом заявили дипломаты наших стран. Труппа «Современника», уезжая, не стала прощаться со столицей Казахстана, а сказала ей «до свидания». И это более чем символично.

Источник: Аргументы и Факты

_____

Элекке сикһеҙ Советтар Союзынан һуң ҡалған территориялағы мәҙәни киңлекте гел генә аяҙ тип әйтеп булмаҫ ине. Шуға ла СССР тарҡалғандан һуң дөйөм мәҙәни кодтарҙы һаҡлау буйынса Ҡаҙағстан Республикаһы башҡарған етди һәм яуаплы эшмәкәрлеге, һис шикһеҙ, рәсәйлеләрҙә рәхмәт тойғоһо һәм ихтирам уята.

Әйтергә кәрәк, «Ҡаҙағстан-Рәсәй» берҙәм мәҙәни киңлекте һаҡлау һәм үҫтереү – ул йәмәғәтселектең позицияһы ғына түгел, ә Ҡаҙағстан етәкселегенең дә. Шуға ла сараның кимәле лә, күләме лә шуға торорлоҡ ине. Шулай итеп, мәҫәлән, башҡорт шағир-классигының йөҙ йыллыҡ юбилейына Ҡаҙағстандың элекке башҡалаһы Алматыла Мостай Кәрим исеме менән аталған урам барлыҡҡа килде.

Тантанала Ҡаҙағстан Республикаһының Рәсәй Федерацияһындағы Ғәҙәттән тыш һәм Тулы хоҡуҡлы илсеһе Иманғәле Тасмәғәмбәтов, Ҡаҙағстан Республикаһы мәҙәниәт һәм спорт министры Аҡтоты Рәйемҡолова, Алматы ҡалаһы аҡымы Бәхетжан Сағинтаев, Ҡаҙағстан һәм Рәсәй шағирҙары һәм яҙыусылары, этно-мәҙәни һәм йәштәр ойошмаларының вәкилдәре, Башҡортостандан абруйлы делегация ҡатнашты.

«Региондың мәҙәни үҙәге булараҡ, бөгөн Алматы өсөн бик мөһим көн. Ҡалабыҙҙың урамдарының береһенә күренекле башҡорт шағиры һәм яҙыусыһы Мостай Кәрим исеме бирелде. Мин ошо ваҡиғаны бар итеүсе барыһына ла – Ҡаҙағстан илсеһе Иманғәли Тасмәғәмбәтовҡа, бар ойоштороусыларға һәм ҡатнашыусыларға рәхмәтемде белдерәм. Беҙ бергәләп Ҡаҙағстан менән Рәсәй, Башҡортостан һәм Алматы, беҙҙең ҡәрҙәш халыҡтар араһындағы мәҙәни-ара һәм гуманитар бәйләнештәрҙең үҫешенә яңы мөмкинлектәр асабыҙ», -– тине ҠР-ның көнъяҡ башҡалаһы аҡымы.

«Был ҙур мәҙәниәттең тергеҙелеүе. Башҡорт менән ҡаҙаҡтарҙы йолалары һәм күп быуатлыҡ дуҫлыҡ бәйләй. Бөгөн Мостай Кәрим урамы ул үҙе бик яратҡан ҡалала барлыҡҡа килде. Был уның дуҫтарының, күренекле ҡаҙаҡ яҙыусылары һәм шағирҙарының ҡалаһы. Был бик ҙур бәхет», — тип өндәште йыйылған халыҡҡа Башҡортостандың халыҡ шағирының ейәне, Мостай Кәрим исемендәге Фонд учредителе Тимербулат Кәримов. Ә Ҡаҙағстан Республикаһы мәҙәниәт һәм спорт министры Аҡтоты Рәйемҡолова Мостай Кәримдең Ҡаҙағстан һәм ошо ҡунаҡсыл ерҙә йәшәүсе халыҡтары менән булған дуҫлыҡ мөнәсәбәттәрен айырым һыҙыҡ өҫтөнә алды.

Мостай Кәрим, ҙур хәреф аша ысын Шағир, фронтовик, йәмәғәт эшмәкәре, Башҡортостандың халыҡ шағиры, ул оҙон һәм бик матур тормош йәшәне һәм арабыҙҙан 2005 йылда китеп барҙы. Уның шиғырҙары бик күп телдәргә тәржемә ителгән. Әммә үҙенә күрә бер ихласлыҡ менән Мостай Кәрим ижады ҡаҙаҡ теленә тәржемә ителде. Бында уның ҡаҙаҡ әҙәбиәте классиктары – уның дуҫтары, Мөхтәр Әүәзов, Сабит Муҡанов, Ғәбит Мөсрәпов, Әбдилде Тажибаев, Сабит Досанов, һәм, әлбиттә, уның тағы ла фронт дуҫлығы менән бәйләп торған Әбү Сарсынбаев йәшәне. Бында Мостай Кәримдең бик күп һанлы уҡыусылары булды һәм әле лә бар. Шағирҙың йөҙ йыллыҡ юбилейы йылында Алматыла «Мостай Кәрим – 100 йыл» халыҡ-ара фәнни-ғәмәли конференция уҙғарылды, ул иһә М. Кәрим ижадына бағышланған күргәҙмәнән башланды Шуны ла әйтеп китергә кәрәк, конференциялағы сығыштар бер юлы өс телгә – рус, ҡаҙаҡ һәм башҡорт теленә тәржемә ителеп торҙо.

Ҡаҙағстан Республикаһының Рәсәй Федерацияһындағы Ғәҙәттән тыш һәм Тулы хоҡуҡлы илсеһе Иманғәле Тасмәғәмбәтов, конференцияла ҡатнашыусыларҙы сәләмләп, ике ил араһында мәҙәни-гуманитар диалогты үҫтереү мөһимлеге тураһында әйтеп үтте. Рәсәйҙәге ҠР илселеге айырым рәхмәткә лайыҡ, ошондай диалогтар өҙөлмәһен, үҫешһен һәм бар кимәлдә, хатта иң юғарыға тиклем үткәрелһен өсөн байтаҡ эштәр башҡарыла. Шул уҡ Рәсәйҙәге ҠР илселегенең әүҙем булышлығы һөҙөмтәһендә июль башында Нур-Солтанда «Современник» билдәле Рәсәй театры гастролдәре үтте, улар Ҡаҙағстанға уларҙы данға күмгән «Горе от ума» һәм «Вишневый сад» спектаклдәрен алып килде.

Мәғлүмәт саралары яҙыуынса, гастролдәр репертуарын «Современник»тың ҙур дуҫы һәм көйәрмәне Иманғәле Тасмәғәмтәбов үҙе билдәләгән, шуны ла әйтәйек – театр ҠР илсеһенә яҡын, Мәскәүҙең Чистопрудный бульварында урынлашҡан. Нур-Солтандағы театраль осрашыуҙар гастролдәр менән генә сикләнмәне. Шулай уҡ театр актерҙары менән пресс-конференция һәм «Советтар Союзынан һуңғы киңлектә театр инновациялары» тигән түңәрәк өҫтәл дә ойошторолдо. Рәсәйҙең халыҡ артисы Сергей Гармаш Ҡаҙағстандың ижади юғары уҡыу йорттары һәм Ҡаҙағстан башҡалаһының йәш актерҙары өсөн мастер-класс үткәрҙе.

Нимәһе ҡыҙыҡлы, тап 60 йыл элек «Современник» — ул ваҡытта әле легендар Олег Ефремов етәкселегендә — тәүге тапҡыр Ҡаҙағстанға гастролгә килгәйне: алдынғы төҙөлөш эшселәре алдында сығыш яһанылар. Илдәребеҙ дипломаттары артабан иһә «Современник» гастролдәре Ҡаҙағстанда йолаға әүрелер, тип ышандырҙы. «Современник» труппаһы Ҡаҙағстан башҡалаһы менән хушлашманы, ә уға осрашҡанға тиклем, тип теләп ҡалды. Һәм был, әлбиттә, бик символик.