В Уфе отметят 90-летие со дня рождения Чингиза Айтматова
12 декабря 2018 года исполняется 90 лет со дня рождения киргизского и русского писателя, народного писателя Киргизской ССР и Казахстана, академика, Героя Социалистического Труда, лауреата Ленинской и трех Государственных премий СССР, известного общественного и политического деятеля Чингиза Айтматова.
Знаменательную дату отметят и в Уфе, 14 декабря, на родине друга писателя, народного поэта Башкортостана Мустая Карима. Великого сына кыргызского народа и великого сына башкирского народа связывала давняя дружба, которая отражена в их творчестве, мемуарах, воспоминаниях современников, фотографиях и хрониках. Мероприятие пройдет в 15.00 часов в актовом зале БашГУ. В фойе будет представлена экспозиция книг на разных языках из фондов Национальной библиотеки РБ им. А.З. Валиди и из личной библиотеки преподавателя кафедры журналистики БашГУ Соно Алиевой – активного пропагандиста творчества Чингиза Айтматова и организатора ежегодных вечеров его памяти. Здесь же пройдет выставка графических работ башкирской художницы Айгуль Байрамгуловой — ее дипломная работа ВГИК на тему повести «Пегий пес, бегущий краем моря», который видел и оценил сам Чингиз Айтматов, и работы по его роману «Буранный полустанок». На вечере кыргызские студенты из вузов Уфы и Стерлитамака покажут музыкальные номера.
По словам организаторов, отрывки из произведений писателя прозвучат не только на кыргызском и башкирском, а еще на нескольких языках. Студенты БашГУ — грантообладатели Фонда имени Мустая Карима прочтут стихотворения, посвященные Чингизу Айтматову. О связи Айтматова с Башкортостаном расскажет доклад кандидат филологических наук, поэтесса Гульназ Кутуева.
Произведения писателя были не раз поставлены в театрах нашей республики. Знаменитая постановка Владимира Штейна «Белый пароход» в Башкирском государственном театре кукол в 1977 году, «Тополек мой в красной косынке» — на сцене БГАДТ им. М. Гафури, Сибайском и Салаватском театре, «Белый пароход» — в Башдраме и «Пегий пес, бегущий краем моря» — в Национальном Молодежном театре. Монолог Туганай из известной постановки «Материнского поля» в Башдраме прочтет Народная артистка Башкортостана Ильсияр Гизетдинова. Организаторы обещают и много других интересных фактов из биографии двух писателей. Организаторами мероприятия являются Башкирский государственный университет и Творческая мастерская имени Мустая Карима – центр по изучению башкирского языка и литературы.
_____
Өфөлә Сыңғыҙ Айтматовтың 90 йыллығы үтәсәк
2018 йылдың 12 декабрендә ҡырғыҙ һәм рус яҙыусыһы, Ҡырғыҙстандың һәм Ҡазахстандың халыҡ яҙыусыһы, академик, Социалистик Хеҙмәт Геройы, Ленин һәм СССР-ҙың өс Дәүләт премияһы лауреаты, билдәле йәмәғәт һәм сәйәсәт эшмәкәре Сыңғыҙ Айтматовтың тыуыуына 90 йыл тула.
Был ҙур датаны 14 декабрь Өфөлә лә - яҙыусының яҡын дуҫы, Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәримдең туған яғында ла үткәрелеү ҡаралған. Ҡырғыҙ халҡының бөйөк улын һәм башҡорт халҡының бөйөк улын оло дуҫлыҡ ептәре бәйләне, был уларҙың ижадында, мемуарҙарында, замандаштары хәтирәләрендә, фотоһүрәттәрҙә һәм хроникала сағылыш тапты. Сара Башҡорт дәүләт университетының Актовый залында 15.00 сәғәттә үтәсәк. Фойела яҙыусының БР-ҙың Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Мили китапхана фондынан һәм БДУ-ның журналистика кафедраһы уҡытыусыһы, Сыңғыҙ Айтматов ижадын актив пропагандалаусы һәм йыл һайын уның хәтер кисәләрен ойоштороусы Соно Алиеваның шәхси китапханаһынан төрлө телдрәҙәге китаптар экспозицияһы ҡуйыласаҡ. Шулай уҡ башҡорт рәссамы Айгөл Байрамғолованың график һүрәттәре күргәҙмәһе үтәсәк. Был рәссамдың "Буранлы туҡталыш" романы буйынса эштәре, шулай уҡ "Диңгеҙ ярын иңләй ала эт" повесы буйынса Бөтә Рәсәй дәүләт кинематография институтындағы диплом эше, уларҙы Сыңғыҙ Айтматов үҙе күреп, юғары баһа биргән. Кисәлә Өфө һәм Стәрлетамаҡта уҡыған ҡырғыҙ студенттары музыкаль номерҙарын башҡарасаҡ.
Ойоштороусылар әйтеүенсә, яҙыусы әҫәрҙәренән өҙөктәр ҡырғыҙ һәм башҡорт телендә генә түгел, ә бер-нисә телдә лә яңғыраясаҡ. БДУ-ла белем алыусы Мостай Кәрим исемендәге Фонд гранттарына лайыҡ булыусы студенттар Сыңғыҙ Айтматовҡа бағышланған шиғырҙар уҡыясаҡ. Айтматовтың Башҡортостан менән бәйләнеше хаҡында докладты шағирә, филология фәндәре кандидаты Гөлназ Ҡотоева уҡыясаҡ.
Яҙыусының әҫәрҙәре беҙҙең театрҙарҙа байтаҡ сәхнәләштерелде. Владимир Штейндың данлыҡлы "Аҡ пароход" спектакле Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театрында 1977 йылда ҡуйылды, "Ҡыҙыл яулыҡлы тирәккәйем" повесы буйынса спектаклдәр М. Ғафури ис. Башҡорт академия драма театрында, шулай уҡ Сибай һәм Салауат театрҙарында ҡуйылды, шулай уҡ Башҡорт академия драма театрында - "Аҡ пароход", Мостай Кәрим ис. Милли йәштәр театрында - "Диңгеҙ ярын иңләй ала эт" спектаклдәре бара. Башҡорт академия драма театрында ҡуйылған "Әсә - Ер әсә" спектакленән Толғонай монологын Башҡортостан халыҡ артисткаһы Илсөйәр Ғизетдинова башҡарасаҡ. Ойоштороусылар шулай уҡ ике яҙыусы биографияһынан башҡа күп ҡыҙыҡлы факттар тураһында бәйән ителәсәк, тине.
Сараны ойоштороусылар - Башҡорт дәүләт университеты һәм Мостай Кәрим исемендәге Ижади оҫтахана - башҡорт телен һәм әҙәбиәтен өйрәнеү үҙәге.
Источник: Башинформ